Tác động của biến thể gen CYP2C19 đến hiệu quả của Clopidogrel và nguy cơ tắc stent sau can thiệp mạch vành

Tác động của biến thể gen CYP2C19 đến hiệu quả của Clopidogrel và nguy cơ tắc stent sau can thiệp mạch vành

Phòng khám Bác sĩ Đinh Minh Đức

Tóm tắt

Clopidogrel (Plavix) là thuốc kháng kết tập tiểu cầu được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh mạch vành, đặc biệt sau can thiệp đặt stent. Tuy nhiên, hiệu quả của Clopidogrel phụ thuộc vào quá trình chuyển hóa qua enzym CYP2C19. Biến thể gen CYP2C19*2 và CYP2C19*3 làm giảm hoạt tính enzym, dẫn đến giảm chuyển hóa Clopidogrel thành dạng hoạt động, gây hiện tượng đề kháng thuốc, từ đó tăng nguy cơ tắc stent và các biến cố tim mạch nghiêm trọng.

1. Cơ chế chuyển hóa Clopidogrel và vai trò của CYP2C19

Clopidogrel là một tiền chất (prodrug), cần được chuyển hóa qua gan bởi enzym CYP2C19 để trở thành dạng hoạt động có khả năng ức chế thụ thể P2Y12 trên tiểu cầu. Biến thể gen CYP2C19*2 và CYP2C19*3 làm giảm hoặc mất hoàn toàn chức năng enzym, dẫn đến giảm nồng độ chất chuyển hóa hoạt động, từ đó giảm hiệu quả kháng kết tập tiểu cầu .

2. Tỷ lệ mang biến thể gen CYP2C19 và ảnh hưởng lâm sàng

Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mang biến thể gen CYP2C19*2 ở người châu Á, bao gồm Việt Nam, lên đến 50%. Bệnh nhân mang biến thể này có nguy cơ cao hơn về:

• Tắc stent sau can thiệp mạch vành.

• Nhồi máu cơ tim tái phát.

• Tử vong do biến cố tim mạch.

Một nghiên cứu tại Trinidad & Tobago cho thấy 63,5% bệnh nhân mạch vành đang dùng Clopidogrel mang biến thể CYP2C19*2, trong đó 25% là đồng hợp tử, làm tăng đáng kể nguy cơ đề kháng thuốc .

3. Khuyến nghị lâm sàng

3.1. Đối tượng nên xét nghiệm gen CYP2C19

• Bệnh nhân sau can thiệp đặt stent mạch vành.

• Bệnh nhân đang dùng Clopidogrel nhưng vẫn có triệu chứng đau ngực tái diễn.

• Bệnh nhân bệnh mạch vành mạn tính không can thiệp nhưng đáp ứng kém với điều trị nội khoa.

3.2. Lựa chọn điều trị thay thế

Đối với bệnh nhân mang biến thể CYP2C19 gây mất chức năng, nên cân nhắc sử dụng các thuốc kháng kết tập tiểu cầu không phụ thuộc vào CYP2C19, như:

• Ticagrelor: Thuốc này không cần chuyển hóa qua CYP2C19, có tác dụng nhanh và mạnh hơn Clopidogrel, và đã được chứng minh hiệu quả hơn ở bệnh nhân mang biến thể CYP2C19 .

• Prasugrel: Mặc dù cũng là tiền chất, nhưng quá trình chuyển hóa của Prasugrel ít phụ thuộc vào CYP2C19 hơn, do đó ít bị ảnh hưởng bởi biến thể gen này.

4. Kết luận

Biến thể gen CYP2C19 ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả của Clopidogrel trong phòng ngừa biến cố tim mạch sau can thiệp mạch vành. Việc xét nghiệm gen CYP2C19 giúp cá nhân hóa điều trị, lựa chọn thuốc kháng kết tập tiểu cầu phù hợp, từ đó giảm nguy cơ tắc stent và các biến cố tim mạch nghiêm trọng.

Tài liệu tham khảo

1. Sibbing D, et al. Cytochrome P450 2C19 loss-of-function polymorphism and stent thrombosis. Eur Heart J. 2009;30(8):916–922.

2. Mega JL, et al. Cytochrome P-450 polymorphisms and response to clopidogrel. N Engl J Med. 2009;360(4):354–362.

3. Afzal A, et al. Simultaneous Two-Vessel Subacute Stent Thrombosis Caused by Clopidogrel Resistance. Case Rep Cardiol. 2016;2016:1–4.

4. Prevalence of CYP2C192 and CYP2C193 Allelic Variants and Clopidogrel Usage in Patients with Coronary Artery Disease. Drugs Real World Outcomes. 2024;11(1):45–53.

THÔNG TIN LIÊN HỆ

XÉT NGHIỆM XÁC ĐỊNH BIẾN THỂ GENE CYP2C19

Phòng khám Bác sĩ CKII. Đinh Minh Đức

Địa chỉ: 152D Điện Biên Phủ, Phường Mỹ Phú, TP. Cao Lãnh, Đồng Tháp

ĐTDĐ/Zalo: 0908 073 939